W dzisiejszych czasach dzieci coraz mniej się ruszają. Wiele z nich zamiast zabawy na świeżym powietrzu wybiera komputer i telefon. Oczywiście wszystko ma swoje wady i zalety. Niestety brak ruchu może prowadzić do gromadzenia się tkanki tłuszczowej. Tutaj dowiecie się, jakie konsekwencje zdrowotne wynikają z nadwagi i otyłości w młodym wieku. Doradzę Wam, jak chronić swoje dziecko przed tego typu schorzeniami. Pomogę także ocenić jego stan zdrowia i polecę kilka niezbędnych badań. Oczywiście na koniec poznacie też narzędzia do walki z nadwagą i otyłością.
Jaka jest różnica pomiędzy nadwagą a otyłością? Kiedy zaczyna się otyłość? Zarówno nadwaga, jak i otyłość są zaburzeniami gospodarki energetycznej w organizmie. Oba uznawane są za choroby. To palący problem wymagający działania, zapewniającego powrót do zdrowia. Nadwaga pojawia się, gdy organizm zgromadzi nadmiar tkanki tłuszczowej. Jeśli nie zostanie to zahamowane, a masa tkanki tłuszczowej dalej rośnie, młodemu człowiekowi zagraża otyłość. Szczególnie groźna dla zdrowia jest otyłość brzuszna. Rozpoznaje się ją, gdy nadmiar tkanki tłuszczowej zgromadzony jest w rejonie jamy brzusznej. Aby oszacować, czy masa ciała jest prawidłowa, pomocny będzie wskaźnik masy ciała (BMI). Jest to stosunek masy ciała do wzrostu i oblicza się go z następującego wzoru:
Znając już BMI dziecka, możemy orzec, czy masa ciała jest w normie, stwierdzić niedowagę, nadwagę lub otyłość. Ryzyko nadwagi i otyłości odczytujemy w oparciu o siatki centylowe. Dostosowane są one do płci oraz wieku dziecka. Biorąc pod uwagę wskaźnik BMI możemy określić, czy masa ciała mieści się w prawidłowym przedziale. Każdy centyl odpowiada 1% grupy badanej. Jak to interpretować? Załóżmy, że wynik dziecka znajduje się w 40 centylu. Oznacza to, że 40% rówieśników tej samej płci ma taki sam lub niższy wskaźnik BMI. Natomiast pozostałe 60% ma większą masę ciała. Takie dziecko ma zatem prawidłową masę ciała, z drobną tendencją do niedowagi. Wynik w przedziale 90-97 centyla oznacza nadwagę, a powyżej 97 – otyłość. W obu przypadkach należy podjąć działanie. Nadwaga u dziecka to czerwona lampka, że potrzebna jest odpowiednia dieta. Możecie spróbować rozwiązać problem samodzielnie lub skontaktować się ze specjalistą. Oprócz diety powinniście zastanowić się także nad zmianą trybu życia dziecka. Stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej zdecydowanie ułatwi walkę z nadwagą.
Po obliczeniu wartości BMI można określić stan fizjologiczny organizmu dziecka na podstawie tabeli. Jednak dokładniejszą diagnozę uzyskacie korzystając z siatki centylowej. Tabela przedstawia sprawę w pewnym uproszczeniu. Dobrze sprawdzi się u osób dorosłych, ale u dzieci sytuacja zmienia się dynamicznie. Dla dziecka w wieku 10 lat BMI równe 20 będzie oznaczało nadwagę, a dla 16-latka wagę prawidłową.
| BMI | Stan fizjologiczny |
|
poniżej 16,0 |
wygłodzenie |
|
16,0 - 16,99 |
wychudzenie |
|
17,0 - 18,49 |
niedowaga |
|
18,5 -24,99 |
pożądana masa ciała |
|
25,0 - 29,99 |
nadwaga |
|
30,0 - 34,99 |
otyłość i stopnia |
|
35,0 - 39,99 |
otyłość II stopnia |
|
40,0 lub więcej |
otyłość III stopnia |
Jak widzicie w powyższej tabeli, stopień otyłości określa, jak bardzo choroba jest zaawansowana. Im większa masa ciała, wynikająca z nagromadzenia tkanki tłuszczowej, tym wyższy stopień otyłości. Wraz z rosnącą masą ciała pogarsza się stan zdrowia, chorujących na nadwagę i otyłość osób. Dodatkowo zwiększa się stopień ryzyka pojawienia się chorób towarzyszących. Dla oceny stanu zdrowia wykorzystuje się również wskaźnik WHR (stosunek obwodu talii do bioder). Pozwala on ocenić, czy w wyniku gromadzenia się tkanki tłuszczowej powstała otyłość brzuszna. Ten rodzaj otyłości związany jest z jeszcze większym ryzykiem zaburzeń metabolicznych i chorób sercowo-naczyniowych.
Tkanka tłuszczowa odkłada się w organizmie, kiedy dziecko spożywa nadmierną ilość kalorii. Co wpływa na skłonność do przejadania się? Otyłość jest zaburzeniem stanu zdrowia, którego przyczynami są czynniki genetyczne i środowiskowe. Uważa się, że genetyka odpowiada za powstawanie zaburzenia w 40%. A zatem pozostałe 60% zależy od środowiska. Geny są przede wszystkim odpowiedzialne za budowę ciała i tempo przemiany materii. Wynika z tego zatem skłonność do gromadzenia tkanki tłuszczowe oraz odczuwanie łaknienia. Są to aspekty, z którymi nie da się wiele zrobić. Należy zdawać sobie z nich sprawę i odpowiednio dostosować tryb życia. Nawyki żywieniowe, stopień aktywności fizycznej, dostępność jedzenia i jego jakość są już czynnikami, które możecie modyfikować.
Dieta rodzica ma ogromne znaczenie dla sposobu, w jaki uczy się odżywiać dziecko. Dzieci od najmłodszych lat uczą się od rodziców poprzez naśladowanie. Dzieje się tak również w przypadku nawyków, postaw i zachowań żywieniowych. W dodatku to rodzic jest osobą odpowiedzialną za dostępność i różnorodność pożywienia w domu. Niezdrowe nawyki żywieniowe opiekunów dziecka są bardzo istotną przyczyną powstawania nadwagi u młodego pokolenia. Nauka nawyków żywieniowych zaczyna się we wczesnym dzieciństwie. Znaczenie ma to, jakie pokarmy zaczyna jeść dziecko, kiedy matki przestają karmić je piersią. Jeśli małe dziecko stosunkowo wcześnie zaczęło jeść spore ilości słodyczy, trudniej będzie je odzwyczaić od wysokokalorycznych przekąsek w późniejszym okresie życia. Mimo wszystko, możemy naprawiać nawyki żywieniowe dzieci zmieniając swoje. Tak, aby nasza pociecha mogła czerpać wzór ze swoich rodziców, niezależnie od tego ile ma lat.
